Antolojiyê Şiiranê Zazaki


http://antolojizazaki.blogspot.com/

Ez wazeno ke seba şiiranê Zazakiyan yew pela antoloji vırazi. Na adresa corêne seba ni antolojiya.

Na proje sero, eke şıma wazenê fikranê xo vacê, mı de irtibat kuyê : sinanusarr@gmail.com

Urze Şime

Urze şime ita ra
urze şime ita ra, bıra...
Şime wertê ni betonan ra
urze şime waxtê khani...

Şime, banê ke nıka biyê page, şime uca 
Şime lê i daranê viyalan..
Domaniya ma vêrda-ra uca de...
Şime, mezelê ke nıka rıjiyê,
şime vırazime mezelanê khalıkan...

şime uca, şime welat
şime a diyar;
Cao ke nıka biyo bêveng
Koyê ke nıka teyna mendê
Darê ke biyê huşk, şime uca...

To rê vano urze şime
urze şime waxtê khani
şime kilıtê koyan bıvênime...

19/4/2005

Dewe ra xeberi...

Zerrey mı de ğeribiya Khewco'y
Ğeribiya şıliya payizi, şıliya a dewe...
Dewe ra xeberi estê; 
Vanê: Khewco de nêmend qulê Heq'i
Kokımê dewe têdıma merdi...

Xeberi yenê dewe ra, yenê çıman de benê hiştiri
Rışinê şonê çıman ra xeberi
Benê lasêr şonê, benê lasêrê payizi xeberi..
Cigere nêverdanê, biyê qerşuni xeberi..

26/5/2005
Estemol


Xo vir ra kerd, senên bi rüyê maya mı..

Xo vir ra kerd, senên bi rüyê maya mı
Xo vir ra kerd, senên bi vengê maya mı...
Şewe, yew perda bo waxtê khani ra,
Ez bıpişi cigera xoya siyae ra...


Xo vir ra kerd, senên bi huyayişê maya mı
Xo vir ra kerd, senên biye waxto ke berbêne maya mı...
Heyat mı rasano bajiyanê aye de,
Ez lacekê maya xoyo de qıckeko...


Xo vir ra kerd, senên biy destê maya mı
Xo vir ra kerd, çımê xo senên biy waxto ke seyr kerdêne...
Va, bua vaşanê huşkan biyaro düri ra,
Waxto ke şıliye gıran gıran varêna...

Ataol Behramoğlu
Çarnayis: Sinan Usarr

Zazaki de seba terminolociyê xeberan tayê çekuyi

Veng u vac / Xeberi : Haberler
Hukmat: hükümet
Hukmatê Almanya : Almanya hükümeti
Cumurêt : Cumhuriyet
Serwezir: Başbakan
Wezir: Bakan
Reisêcumhur/Pilê cumhuri/ Serê cumhuri : Cumhurbaşkanı
Wezirê Teberi: Dış işleri bakanı
Wezirê Zerrey: İç işleri bakanı
welat : vatan, ülke, memleket
Welatê Ezayi yê Yewina Ewrupa: Avrupa Birliği Üyesi Ülkeler
Welatıc : vatandaş
Teberê welati : yurtdışı
Welatê teberi : dış ülke
Persa Dêsımi : Dersim sorunu
Persa Zazayan : Zaza Sorunu
Meseleya Dêsımi : Dersim sorunu
Debare : ekonomi
Qeza : kaza
pêseramayis/ kombiyayis: toplantı
Waştis: talep
Waştisê TVyê Zazaki : Zazaca televizyon talebi
Mehkeme: mahkeme
Mehkemeyê Heqanê Merduman ê Ewrupa: AİHM
Raverşiyayis : İlerleme
Rapora Raverşiyayişi : İlerleme Raporu
zıwanzanayis : dilbilim
Pêgeyriyayisê Asme/Roci : Ay/Güneş tutulması
Kamiye : kimlik
Şarê Filistini : Filistin halkı
Xokiştis: intihar
Cerreb: deneme
Cerrebnais : deneme
Cerrebê ramıtişi: sürme denemesi
Ramıtoğ: sürücü, şoför
Mebus/ parlamenter : milletvekili
Persber : Sorumlu / yetkili
Kardar : iş adamı
emegdar : emekçi
gureker/ karker: işçi
Teqaut: emekli
goniwer: katil
raştame: raslantı, tesadüf
Seyrkerdoği/niadaoği: seyirci
gosdar : dinleyici
Peqayis : patlama
Pêrodayis: kavga
ilmdar / merdumê ilmi: bilim insanı
nustoğ/nuskar : yazar
siyasetkar: siyasetçi
roştber: aydın
senatkar / hunerberz: sanatçı
sayir: ozan

Asya Düri: uzak asya
Asya Zerrey : Merkez Asya
Rocdao Miyanên : Ortadoğu
Ewrupa Rocday: Doğu Avrupa
Rocawan: Batı
Zıme : kuzey
Veroc: Güney
Afrika Veroci: Güney Afrika
Amerika Veroci / Latine : Güney/Latin Amerika

Qırrkerdis: Katliam, kırım
Tertele : soykırım
Protesto kerdene : protesto etmek
Çenge : Açı
Hetê akademiki ra..: akademik yönden..
Çengey zanışiye ra : bilimsel açıdan
Ronek / dezge: kurum, müessese
Ronekê Cıgeyrayisanê Gênetikan: Genetik Araştırmalar Kurumu...

Weşiye: yaşam ; sağlık
Canweşiye : Sağlık
Nêweşiye : Hastalık

Weziriya/Wezaretê Canweşiye : Sağlık Bakanlığı
Weziriya Petroli : Petrol
Çıme : kaynak
Çımeyê bınê herdi : yeraltı kaynakları
Dewletiye: Zenginlik

Haştiye: Barış
Têdustiye: Eşitlik
Pheştidariye: Dayanışma
Xoverdayis: Direniş
Serewedardis: Ayaklanma
Ceng / Herv : Savaş
Cengê Dinyao 3yine : Üçüncü dünya savaşı
Peyserdar / peyserber: gerici
raverdar / raverber: ilerici
çhepdar / çhepber: solcu
raştdar / raştber:sağcı
raştidar/raştiber: gerçekçi
Newedar: Yanilikçi
Newedariye: Yenilikçilik
Dêmdar : devrimci
Dêmdayis : Devrim
Dêmdayisê Fransıcan : Fransız Devrimi

zıwanê maye : anadili
zıwano xam (ğerib) : yabancı dil

Araqê Çarey Bımbareko, Wesbo 1ê Gulane

( Not: No nuste par serba 1ê Gulana 2008i nuşiya bi. )

Roşanê Emegdaran, 1ê Gulane, dinya de 164 dewletan de roşano resmi yo u na roca manidare de gurekari, emegdari nêgurinê. 
Na roce de emegdar, karker, rençber u gurekarê dinya pêro piya resenê jübini, yenê têlewe u pheşti danê jübini (yewbini). 
Hukmati ra waştisanê xo meydanan de anê zıwan . 
Feqet Tırkiya de hukmat firazkerdena (bımbarek-kerdisê) na roce karker u emegdaran rê tomete vêneno, ebe zor u şiddet helge keno. 
1ê Gulane dinya de her ca u her dewlete de 1ê Gulane o. 
Feqet Tırkiya de 1ê Gulane zobina o. 
Dinya de na roce zey şenatiye, karnavali verêna ra, feqet Tırkiya de na roce ebe goni, ebe ceng u ebe ğedeb (zulım) vêrena ra. 
Çıke Tırkiya nêwazena ke imkanê heqa xo waştene bıdo emegdaran. 
Çıke hukmatê Tırkiya demokrasi nêwazeno . 
Çıke Tırkiya zanena ke 1ê Gulane raya demoxrasi tayêna/dıha keno ya, şar hêsarê xo beno, raştiye bena vıla u züri vecinê meydan. 
Hukmat 1ê Gulane ra terseno; çıke zaneno ke şaro ke ameyo pêser jü biyo, nêşikino ni şari bıxapno.. 
Çıke zaneno ke, eke demoxrasi bêro, kara sermayedaran kuna tenge, qimetê araqê çareyê gurekaran zêdiyeno. 
Demokrasi ke ama herkes heqa xo wazeno u rew-herey reseno heqa xo. Çıke demokrasi ke ama, herkes zey merduman cıwiyeno (weşiya xo rameno).. 
Tırkiya de hukmat huzurê mıleti, heqe waştena mıleti, bırayiya şaran nêwazeno. Na rü ra (coka, na semed ra), senên game bena wa bıbo, 
gama ke zey 1ê Gulane Tırkiya de demokrasi raver bena, aye helge keno (vındarneno).. 

Ma oncia/fına ki/zi hetê emegdaran, rencberan, karkeran/gurekaran u feqıran de vındenime.. 

Emeg u araqê çarey bımbareko..! 
Wesbo 1ê Gulane..! 
Wesbo Bırayiya Şaran..! 

S.Usarr 
30/04/2008

Barkerdena Estemoli

A sıro vengé tıfango bi gosané ma de
Jü ki çheké thali destané ma de...
İ roco, ma xo vir ra kerdibı kay
Xo vir ra kerdibı dina, ma domano...
Barkerdenı ma ré néjdi biye,
Zé roco, zé heşto... 
Jü léla sodır ra ke ez uştibı ra
Dormé dewe dü bi, mız bi.
Bırré Désımi, bırré welaté ma vésénı
Kıllı kutibı her ca, bévengiye estbiye jü ki ters...
.......
Havaléne, domanéne..!
Mı a sıro sıma ré qalé Estemoli kerdénı..
Mı vaténı ’’Ma ke barkerd Estemol
Ez her roc nané somiye wonno,
Pisküvit, çikolata wonno....’’
Çıke a sıro ma ré somiye hewl biye.
Sıma vaténı ‘’Lao, to serba somiye caverdanay ma?
Na dewe , ni bızéko, ostoro, finıko...
Bırré ma vésené, welat véseno..
To serba somiye çéfkenay bıko?
Héfé to, héfé to...’’ 

Rocé, waxté barkerdenı ama...
Jü sodıré payiji de waxto ke barkerdénı
Ez léla çé bı çé feteliyénı
Xatır waşténı mıleti ra
Naçıka mı Qute ra, Amıka mı Fece ra, dewe ra,
Ap Koşi ra...sıma ra havaléne...
Bérbis gınéne ino ro, vaténı:
‘’Lao Şino sıma soné koyti,
Soné koyti cigera’m...’’
İno ke nia berbéne safaq ra
Ez ki berbo tené zerre ra
Ez biyénı pırr, iştiri şiyénı çımané mı ra... 

Raa Estemoli de, arabaa Saani de
Mı perskerdénı piyé xo ra:
‘’Baba ita koytiyo...baba ita koytiyo?’’
Kewraé mı Çaqi cüab déne:
‘’Lao çhılmın, séke ita Korta,
İta Deperano....Çhılmın ita...’’
İ namané dew’a (ebe namuné dewe) xapıténe mı... 


Axıré, nınga ma ki payna herdé Estemoli
Qusır de sé(r)mekeré havalénı...domanénı..!
Sıma mı efbıkeré sebeno...
Sıma çıqa kuti mı viri...
Estemol de jü serré néveciyo teber çé ra ez.
Nı domanané Estemoli de qeşikerd
Nı ki ino de kaykerd mı....
Nı ki nané somiye gulia mı ro şiye....
Axxx.. axx..péro ğeribiye...
Péro ğeribiya darané gozo, sao, viallo, şilano...
Axx,,ğeribiya thoraqé tozıki..
Kutıké dewe..
Axx sıma mı vir ra néşi...
Mı vir ra néşi
Bızéki, veréki, vayvırıki, Qute, Fece, Kose, 
bua genımi, hegayé ma,
Jiara Paçkıne, Korte, Depero...
Sıma ra mı ré çımo de iştiri mandi...
Sıma mı vir ra nésoné....! 


Sinan Usarr
27/03/2005, Pesew 

(Ma serra ’94 de barkerdibı, ez a sıro 7 serre biyo. Çend serri vêrdi ra mabên ra, hama domaniya mordemi zobiya. İsan nêşkino xo vir ra kero. Nıka uca de, domaniya ma bınê pago de mande..)

Qesebend | Sözlük 
Çhekê thali : boş mermiler, boş mermi kovanları
Sêke : bak (bakmak, sêrke, niade)
Ğeribiya thoraqê tozıki : kuru çökelik özlemi
Vayvırık: bir çeşit oyuncak pervane, kağıtları hamurla çubuklara yapıştırıp o çubuğu dik bir şekilde başka çubuğa monte ederdik, rüzgara karşı tutunca mükemmel bir şekilde dönerdi.
İştiri : gözyaşları , hiştiri /hêstiri..