Thaba zê vırêni niyo cigeram... Waxt vuriya, mordem vuriya, kılam u lawıki vuriyay... Hama nêzon, çiyê vırêni tayêna rındek bi na waxt ra... Têde zerri u can est bi, hewes, cad kerdene, inam kerdene est biye...
Antolojiyê Şiiranê Zazaki
Urze Şime
Dewe ra xeberi...
Xo vir ra kerd, senên bi rüyê maya mı..
Zazaki de seba terminolociyê xeberan tayê çekuyi
Hukmat: hükümet
Hukmatê Almanya : Almanya hükümeti
Cumurêt : Cumhuriyet
Serwezir: Başbakan
Wezir: Bakan
Reisêcumhur/Pilê cumhuri/ Serê cumhuri : Cumhurbaşkanı
Wezirê Teberi: Dış işleri bakanı
Wezirê Zerrey: İç işleri bakanı
welat : vatan, ülke, memleket
Welatê Ezayi yê Yewina Ewrupa: Avrupa Birliği Üyesi Ülkeler
Welatıc : vatandaş
Teberê welati : yurtdışı
Persa Dêsımi : Dersim sorunu
Meseleya Dêsımi : Dersim sorunu
Debare : ekonomi
Qeza : kaza
pêseramayis/ kombiyayis: toplantı
Waştis: talep
Waştisê TVyê Zazaki : Zazaca televizyon talebi
Mehkeme: mahkeme
Mehkemeyê Heqanê Merduman ê Ewrupa: AİHM
Raverşiyayis : İlerleme
Rapora Raverşiyayişi : İlerleme Raporu
zıwanzanayis : dilbilim
Pêgeyriyayisê Asme/Roci : Ay/Güneş tutulması
Kamiye : kimlik
Şarê Filistini : Filistin halkı
Xokiştis: intihar
Cerreb: deneme
Cerrebê ramıtişi: sürme denemesi
Ramıtoğ: sürücü, şoför
Mebus/ parlamenter : milletvekili
Persber : Sorumlu / yetkili
Kardar : iş adamı
emegdar : emekçi
gureker/ karker: işçi
Teqaut: emekli
goniwer: katil
raştame: raslantı, tesadüf
Seyrkerdoği/niadaoği: seyirci
gosdar : dinleyici
Peqayis : patlama
Pêrodayis: kavga
ilmdar / merdumê ilmi: bilim insanı
nustoğ/nuskar : yazar
siyasetkar: siyasetçi
roştber: aydın
senatkar / hunerberz: sanatçı
sayir: ozan
Asya Düri: uzak asya
Asya Zerrey : Merkez Asya
Rocdao Miyanên : Ortadoğu
Ewrupa Rocday: Doğu Avrupa
Rocawan: Batı
Zıme : kuzey
Veroc: Güney
Afrika Veroci: Güney Afrika
Amerika Veroci / Latine : Güney/Latin Amerika
Qırrkerdis: Katliam, kırım
Tertele : soykırım
Protesto kerdene : protesto etmek
Çenge : Açı
Hetê akademiki ra..: akademik yönden..
Çengey zanışiye ra : bilimsel açıdan
Ronek / dezge: kurum, müessese
Ronekê Cıgeyrayisanê Gênetikan: Genetik Araştırmalar Kurumu...
Weşiye: yaşam ; sağlık
Canweşiye : Sağlık
Nêweşiye : Hastalık
Weziriya/Wezaretê Canweşiye : Sağlık Bakanlığı
Weziriya Petroli : Petrol
Çıme : kaynak
Çımeyê bınê herdi : yeraltı kaynakları
Dewletiye: Zenginlik
Haştiye: Barış
Têdustiye: Eşitlik
Pheştidariye: Dayanışma
Xoverdayis: Direniş
Ceng / Herv : Savaş
Cengê Dinyao 3yine : Üçüncü dünya savaşı
Peyserdar / peyserber: gerici
raverdar / raverber: ilerici
çhepdar / çhepber: solcu
raştdar / raştber:sağcı
raştidar/raştiber: gerçekçi
Newedar: Yanilikçi
Newedariye: Yenilikçilik
Dêmdar : devrimci
Dêmdayis : Devrim
Dêmdayisê Fransıcan : Fransız Devrimi
zıwanê maye : anadili
zıwano xam (ğerib) : yabancı dil
Araqê Çarey Bımbareko, Wesbo 1ê Gulane
Na roce de emegdar, karker, rençber u gurekarê dinya pêro piya resenê jübini, yenê têlewe u pheşti danê jübini (yewbini).
Hukmati ra waştisanê xo meydanan de anê zıwan .
Feqet Tırkiya de hukmat firazkerdena (bımbarek-kerdisê) na roce karker u emegdaran rê tomete vêneno, ebe zor u şiddet helge keno.
1ê Gulane dinya de her ca u her dewlete de 1ê Gulane o.
Feqet Tırkiya de 1ê Gulane zobina o.
Dinya de na roce zey şenatiye, karnavali verêna ra, feqet Tırkiya de na roce ebe goni, ebe ceng u ebe ğedeb (zulım) vêrena ra.
Çıke Tırkiya nêwazena ke imkanê heqa xo waştene bıdo emegdaran.
Çıke hukmatê Tırkiya demokrasi nêwazeno .
Çıke Tırkiya zanena ke 1ê Gulane raya demoxrasi tayêna/dıha keno ya, şar hêsarê xo beno, raştiye bena vıla u züri vecinê meydan.
Hukmat 1ê Gulane ra terseno; çıke zaneno ke şaro ke ameyo pêser jü biyo, nêşikino ni şari bıxapno..
Çıke zaneno ke, eke demoxrasi bêro, kara sermayedaran kuna tenge, qimetê araqê çareyê gurekaran zêdiyeno.
Demokrasi ke ama herkes heqa xo wazeno u rew-herey reseno heqa xo. Çıke demokrasi ke ama, herkes zey merduman cıwiyeno (weşiya xo rameno)..
Tırkiya de hukmat huzurê mıleti, heqe waştena mıleti, bırayiya şaran nêwazeno. Na rü ra (coka, na semed ra), senên game bena wa bıbo,
gama ke zey 1ê Gulane Tırkiya de demokrasi raver bena, aye helge keno (vındarneno)..
Ma oncia/fına ki/zi hetê emegdaran, rencberan, karkeran/gurekaran u feqıran de vındenime..
Emeg u araqê çarey bımbareko..!
Wesbo 1ê Gulane..!
Wesbo Bırayiya Şaran..!
S.Usarr
Barkerdena Estemoli
Jü ki çheké thali destané ma de...
İ roco, ma xo vir ra kerdibı kay
Xo vir ra kerdibı dina, ma domano...
Barkerdenı ma ré néjdi biye,
Zé roco, zé heşto...
Jü léla sodır ra ke ez uştibı ra
Dormé dewe dü bi, mız bi.
Bırré Désımi, bırré welaté ma vésénı
Kıllı kutibı her ca, bévengiye estbiye jü ki ters...
.......
Havaléne, domanéne..!
Mı a sıro sıma ré qalé Estemoli kerdénı..
Mı vaténı ’’Ma ke barkerd Estemol
Ez her roc nané somiye wonno,
Pisküvit, çikolata wonno....’’
Çıke a sıro ma ré somiye hewl biye.
Sıma vaténı ‘’Lao, to serba somiye caverdanay ma?
Na dewe , ni bızéko, ostoro, finıko...
Bırré ma vésené, welat véseno..
To serba somiye çéfkenay bıko?
Héfé to, héfé to...’’
Rocé, waxté barkerdenı ama...
Jü sodıré payiji de waxto ke barkerdénı
Ez léla çé bı çé feteliyénı
Xatır waşténı mıleti ra
Naçıka mı Qute ra, Amıka mı Fece ra, dewe ra,
Ap Koşi ra...sıma ra havaléne...
Bérbis gınéne ino ro, vaténı:
‘’Lao Şino sıma soné koyti,
Soné koyti cigera’m...’’
İno ke nia berbéne safaq ra
Ez ki berbo tené zerre ra
Ez biyénı pırr, iştiri şiyénı çımané mı ra...
Raa Estemoli de, arabaa Saani de
Mı perskerdénı piyé xo ra:
‘’Baba ita koytiyo...baba ita koytiyo?’’
Kewraé mı Çaqi cüab déne:
‘’Lao çhılmın, séke ita Korta,
İta Deperano....Çhılmın ita...’’
İ namané dew’a (ebe namuné dewe) xapıténe mı...
Axıré, nınga ma ki payna herdé Estemoli
Qusır de sé(r)mekeré havalénı...domanénı..!
Sıma mı efbıkeré sebeno...
Sıma çıqa kuti mı viri...
Estemol de jü serré néveciyo teber çé ra ez.
Nı domanané Estemoli de qeşikerd
Nı ki ino de kaykerd mı....
Nı ki nané somiye gulia mı ro şiye....
Axxx.. axx..péro ğeribiye...
Péro ğeribiya darané gozo, sao, viallo, şilano...
Axx,,ğeribiya thoraqé tozıki..
Kutıké dewe..
Axx sıma mı vir ra néşi...
Mı vir ra néşi
Bızéki, veréki, vayvırıki, Qute, Fece, Kose,
bua genımi, hegayé ma,
Jiara Paçkıne, Korte, Depero...
Sıma ra mı ré çımo de iştiri mandi...
Sıma mı vir ra nésoné....!
Sinan Usarr
27/03/2005, Pesew
(Ma serra ’94 de barkerdibı, ez a sıro 7 serre biyo. Çend serri vêrdi ra mabên ra, hama domaniya mordemi zobiya. İsan nêşkino xo vir ra kero. Nıka uca de, domaniya ma bınê pago de mande..)
Qesebend | Sözlük
Çhekê thali : boş mermiler, boş mermi kovanları
Sêke : bak (bakmak, sêrke, niade)
Ğeribiya thoraqê tozıki : kuru çökelik özlemi
Vayvırık: bir çeşit oyuncak pervane, kağıtları hamurla çubuklara yapıştırıp o çubuğu dik bir şekilde başka çubuğa monte ederdik, rüzgara karşı tutunca mükemmel bir şekilde dönerdi.
İştiri : gözyaşları , hiştiri /hêstiri..
Leylim Ley
Biyo zê pelga warro gınayiye
Vayê sodıri mı ağme ke, bıskıne mı
Berı tozanê mı ita ra düri
Nınganê rütanê waştiye ra ke
Sewlê asme erzeno themburê mı sero
Kes qeşiye nêvano, qeşiya mı sero
Çım-buri qeytana mı, bê zanianê mı sero
Asme hetê ra to hetê ra bıcêrê mı wertê xo
Howt serriyo nêşiyo ez welatê xo
Nêcêro ortağê derdi serba derdê xo
Eke rocê yenay kunay rae mı dımı
Quli ra nê, zerrê xo ra perske mı
Sabahattin Ali
Çarnayis: Sinan Usarr
--------------------------
Leylim Ley
Döndüm daldan kopan kuru yaprağa
Seher yeli dağıt beni, kır beni
Götür tozlarımı burdan uzağa
Yarin çıplak ayağına sür beni
Ayın şavkı vurur sazım üstüne
Söz söyleyen yoktur sözüm üstüne
Gel ey hilal kaşlım dizim üstüne
Ay bir yandan sen bir yandan sar beni
Yedi yıldır uğramadım yurduma
Dert ortağı aramadım derdime
Geleceksen bir gün düşüp ardıma
Kula değil, yüreğine sor beni
Sabahattin Ali
Jü Çêneke Estbiye Japonya de...
Jü çêneka hurdikek u qıckeke...
Jü hewr estbi dinya de
Kara xo biye: teyna kistene
Ni hewri kiste
pirıka na çêneke,
wela xo vaydê asmên ro...
bado no hewr bi unca, ama
nafa ki kist piyê çêneke...
nafa ki kiste na çêneke...
U nêbi mırd, mırd nêbi,
Cêreno qurbananê nêwiyo...
"Merdena atomi"ya namê xo
Tari de qirreno...
Jübiyayisê de gırşi pêsanime
Vengê ni cınouri bıbırnime..
Şime na cengi, hadê şime !
Ni cınouri werte ra wedarime !
Nazım Hikmet
Çarnayis : Sinan Usarr
--------------------------
BİR KIZ VARDI JAPONYADA
....
Bir kız vardı Japonyada
ufacık, tefecik bir kız,
Bir bulut vardı dünyada
işi: öldürmekti yalnız.
Bu bulut bu kızcağızın
öldürdü nineciğini,
külünü göğe savurdu,
sonra, yine apansızın
gelip babasını vurdu,
sonra da kızın kendisini.
Ve doymadı ve doymadı
yeni kurbanlar arıyor.
Atom ölümüdür adı,
karanlıkta bağırıyor.
Büyük bir birlik kuralım,
canavarı susturalım.
Savaş cengine gidelim,
canavarı yok edelim.
Nâzım HİKMET
Kutê Mı Viri
KUTÊ MI VİRİ
Lasêrê usarri kuto mı viri
Bua vilık u vasu, vengê theyr-thüri
Bua genımê hegau, vengê sıliye...
Koyanê Dêsımi de sodıro sürela..
Kuto mı viri rêqaisê hewru
Wandena zerecu, rêmaisê milçıku...
Kutê mı viri banê kemerıni
Kamılê vızêrêni, cêniyê leçegıni
Kutê mı viri domanê rü-arıngıni...
=====================
ÖZLEMİŞİM
Baharın "sel"ini özlemişim
Otların ve çiçeklerin kokusunu, kuşların börtü-böceğin sesini
Tarladaki buğdayın kokusunu, yağmurun sesini..
Dersim dağlarındaki kızılca sabahı...
Özlemişim gök gürültüsünü
Kekliklerin ötüşünü, kuşların kaçışmalarını..
Taştan evleri özlemişim..
Dünün yaşlılarını, leçegli kadınları
Özlemişim yüzü tozlu/kirli çocukları..
S. Usarr
18-11-2004, Phaseme
Estemol
Welat Biyo Viran (rubai)
Paizo, dar u ber biyo vırran
Bextê ma şao, derdê ma gıran
Kuli barkerdo şiyo der u ciran
Bani gınê pıro, welat biyo viran...
Sinan Usarr
Estemol, 2003
---Türkçesi--
Sonbahardır...çırılçıplaktır bütün ağaçlar..
Karadır bahtımız, derdimiz ağırdır
Göç edip gitmiştir bütün komşular..
Memleket viran olmuş, yıkılmıştır bütün evler...
Vaê kou rê bımıri... (sareri hovin mernem..)
vaê kou rê bımıri...
lesa yarê xo rê bımıri
lesa yarê xo rê bımıri...
jü serrêo kı mı nêdiyo,
kami kı diyo çımanê i rê bımıri...
vındeto, nêşikino bêri,
biyo pırr, nêşikino bıbêrbi...
jü serrêo kı mı nêdiyo,
kami kı diyo çımanê i rê bımıri...
çhemu ra awke nêna,
to ra xeberu nêana...
beno kı biyo serdın esqê to
çhemi endi nêanê esqê to...
Ma sıliye ra têpya serê bani loğ kerdêne...
Ma sıliye ra têpya serê bani loğ kerdêne...
Dêsım de, dewa xo de, şıliye ra têpya serê bani loğkerdene çıqa rındeke biye, çıqa rındeke biye a bua herre, a bua sıliye...
A waxt hona banu sero çati nêvıraştibi, hona nêrıjiyaybi banê ma, hona viran nêbibi dewê ma...
Serre '94 biye, Dêsımıcu rê nêzon na sürgıniya çendine biye, pêro barkerd ma, peyniye de ğeribiye u hesrete mande destanê ma de... Ğeribiya Dêsımi, hesreta waxtê domaniya ma, qı nêsonê ma vir ra.. Pêro ma viri derê i rocê domaniye, kaykerdena ma serê banu de...
Hona zê vızêri, her çi mı viri dero domaniya mına Dêsımi ra, qı jü thabay hurendia a ticia bınê şivıngu nêgurete,...thamê thoraqê tozıki, roştia çıla qaji, germiya adırê locıne..Qı jü thıtıki, hurendia a domaniya mına rü-çhılmıne, vıle-sapanıne, pantır-phersmanıne, nınge-warwayıne, nêkerde pırr, hurendi nêgurete...
Heya, ma şıliye ra têpya serê bani loğkerdêne...
Gucige, 2009
Sinan Usarr